اثر تنش کمبود آب بر صفات فیزیولوژیک ارقام بومی و اصلاح شده برنج (oryza sativa l.)

thesis
abstract

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب بر عملکرد دانه و برخی ویژگی های فیزیولوژیک و مورفولوژیک و صفات مربوط به کیفیت دانه برنج، 20 لاین و رقم اصلاح شده پرمحصول و بومی (شامل ارقام سنگ جو، نعمت، فجر، درفک، ساحل، شفق، خزر، شیرودی، قایم، ندا، سپیدرود، هاشمی، علی کاظمی و لاین های 108، 203، 209، 415، 416، 831، 841) در دو زمین آزمایشی تحت تنش کمبود آب (قطع آبیاری از مرحله آغازش خوشه تا انتهای فصل) و بدون تنش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار برای هر آزمایش، در سال زراعی 1388 در موسسه تحقیقات برنج کشور- رشت مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس ساده، بین ژنوتیپ های مورد ارزیابی از لحاظ صفات بررسی شده در هر دو آزمایش، اختلاف معنی داری (در سطح احتمال یک درصد) وجود داشت. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر محیط بر تمام صفات بررسی شده در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بر اساس نتایج حاصل از مقایسه میانگین ژنوتیپ های مورد مطالعه، کمترین کاهش عملکرد شلتوک در لاین 831 و رقم خزر (به ترتیب با کاهش 6/77 و 6/112 کیلوگرم در هکتار) و بیشترین کاهش عملکرد در لاین های امیدبخش (به ویژه لاین 209 با کاهش 3/1543 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. نتایج نشان داد که از بین اجزای عملکرد، تعداد دانه پر در خوشه نسبت به تنش کمبود آب حساس تر بود و در کاهش عملکرد شلتوک ارقام و لاین های برنج تأثیر مستقیم داشت. تنش کمبود آب تغییرات قابل توجه ای در ویژگی های فیزیولوژیک گیاه از قبیل محتوای نسبی آب برگ (6 تا 26 درصد کاهش)، پتانسیل اسمزی (صفر تا 5/3 کیلوپاسکال کاهش)، هدایت روزنه ای (62 تا 256 میکرومول بر متر مربع بر ثانیه کاهش)، عدد کلروفیل متر (1/1 تا 7/9 واحد کاهش)، فتوسنتز جاری (7 تا 61 گرم در بوته کاهش)، دمای سایه انداز (3/1 تا 9/4 درجه سانتی گراد افزایش)، انتقال مجدد از ساقه به دانه (3/0 تا 9/15 گرم در بوته افزایش) و انتقال مجدد از برگ به دانه (3/0 تا 9/6 گرم در بوته افزایش) ایجاد کرد. بر اثر کمبود آب، تعداد روز های بذرپاشی تا گلدهی در ارقام بومی به طور میانگین یک هفته کاهش و در ارقام اصلاح شده یک هفته افزایش یافت. بعلاوه، تحت اثر تنش کمبود آب، ویژگی های کمی و کیفی دانه از جمله راندمان تبدیل شلتوک به دانه (1/0 تا 7/5 درصد کاهش)، میزان برنج سفید سالم (07/0 تا 9/12 درصد کاهش)، محتوای آمیلوز دانه (5/0 تا 6/2 درصد افزایش) و نمره درجه حرارت ژلاتینی شدن دانه (صفر تا 5/1 واحد افزایش) نیز مشاهده شد. به نظر می رسد که ارقام برنج غرقابی از طریق سازوکار تنظیم اسمزی و بالا نگه داشتن پتانسیل آب برگ و در پی آن تنظیم هدایت روزنه ای و دمای سایه انداز، نسبت به تنش کمبود آب انتهای فصل تحمل دارند. بعلاوه، برخی ارقام برنج تحت شرایط کمبود آب، با افزایش انتقال مجدد از ساقه و برگ به سمت دانه، کاهش سهم فتوسنتز در پر شدن دانه را جبران می کنند. همچنین به نظر می رسد در شرایط تنش کمبود آب، بین ارقام مختلف برنج از لحاظ پایداری ویژگی های کمی و کیفی دانه تفاوت وجود دارد. بر اساس نتایج آزمایش حاضر رقم های سنگ جو و خزر و لاین 831 بیشترین پایداری عملکرد و ویژگی های فیزیولوژیکی را نشان دادند.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

اثر تنش کمبود آب بر صفات فیزیولوژیک، عملکرد دانه و اجزای عملکرد ژنوتیپ های بومی و اصلاح شده برنج (oryza sativa l.)

عملکرد دانه، اجزای عملکرد و صفات کیفی ژنوتیپ های بومی و اصلاح شده برنج آزمایشی در بهار و تابستان سال 1390 در مزرعه موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) روی 15 ژنوتیپ (هاشمی، علی کاظمی، سنگ جو، درفک، ساحل، سپیدرود، خزر، فجر، دیلم، sa13، 831، 841، ندا، 203 و 416) اجرا شد. آزمایش به صورت مرکب در دو قطعه زمین مجزا بدون تنش (آبیاری کامل از ابتدا تا انتهای دوره رشد گیاه) و تحت تنش کمبود آب (آبیاری کامل تا ا...

15 صفحه اول

مطالعه خصوصیات مرفولوژیک، شاخص‌های فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد دانه در ارقام بومی و اصلاح شده برنج (Oryza sativa L.)

به منظور مطالعه شاخص‌های فیزیولوژیک و مرفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ارقام بومی و اصلاح ‌شده برنج، در سال 1382 این آزمایش در مؤسسه تحقیقات برنج کشور‌ در آمل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت. تیمارها عبارت بودند از: 6 رقم اصلاح‌شده‌ ایندیکا شامل ندا، فجر، دشت، شفق، پویا و خزر، 2 رقم اصلاح شده ژاپونیکا شامل اوندا، فوجی‌‌مینوری و 2 رقم بومی منطقه شامل طارم و رمضانعلی‌طارم. ...

full text

ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در ارقام بومی و اصلاح شده برنج (Oryza sativa L.)

خوابیدگی بوته یکی از مشکلات عمده در زراعت برنج است که بسته به زمان وقوع می‌تواند تا 50 درصد کاهش عملکرد محصول را به دنبال داشته باشد. شناسایی صفات موثر در مقاومت به خوابیدگی بوته در ژنوتیپ­های مقاوم، می‌تواند در برنامه­ریزی بهتر برای روش‌های مقابله و کاهش خسارت ناشی از خوابیدگی استفاده شود. این آزمایش به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در ارقام بومی و اصلاح شده برنج، در قا...

full text

اثر باکتری‌های محرک رشد بر برخی صفات فیزیولوژیک سیاهدانه (Nigella sativa L.) تحت تنش کمبود آب

به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد بر برخی از صفات فیزیولوژیک سیاهدانه تحت تنش کمبود آب آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی 94-1393 به اجرا در‌آمد. فاکتورهای آزمایشی شامل سطوح مختلف تنش کمبود آب در سه سطح ۱۰۰، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه و باکتری‌های محرک رشد در هفت سطح شاهد و تلقیح با شش گونه باکتر...

full text

اثر باکتری‌های محرک رشد بر برخی صفات فیزیولوژیک سیاهدانه (Nigella sativa L.) تحت تنش کمبود آب

به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد بر برخی از صفات فیزیولوژیک سیاهدانه تحت تنش کمبود آب آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی 94-1393 به اجرا در‌آمد. فاکتورهای آزمایشی شامل سطوح مختلف تنش کمبود آب در سه سطح ۱۰۰، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه و باکتری‌های محرک رشد در هفت سطح شاهد و تلقیح با شش گونه باکتر...

full text

ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در ژنوتیپ‌های منتخب بومی و اصلاح شده برنج (Oryza sativa L.)

به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در ژنوتیپ‌های بومی و اصلاح شده برنج، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در موسسه تحقیقات برنج کشور - رشت به اجرا گذاشته شد. ژنوتیپ‌های برنج مورد آزمایش شامل سه رقم بومی (هاشمی، سنگ‌جو و علی‌کاظمی) و سه لاین (831 و 841 و 416) بودند. با توجه به نتایج تجزیه همبستگی، همبستگی مثبت و معنی‌داری بین قطر متوسط میانگره ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023